http://kritix.ru/religion-and-atheism/2271-stalin-i-religiya-sozdal-li-stalin-rpts-mp
������ � �������. ������ �� ������ ��� ��?
����� ��������� ����������� ��������� �� ���(�) ����� ������ ����� � �������� ������� ������������ ������? ��� ������ �����, ��� ����� ������ ��� ������ ���, �������� ����������, � ����� �� ����������. ����� ������� ������: ������ ������������ ������� ������ ��������, ������ � �������� ������� ����� ����������� ����� ����� ���������� � �������.
������ � �������
��������� ������� ������� ���������� ����������� �����������, ������ �� ������� � ��� ��������� � ������������ ������. �������, ��� ������ �� ������, ��������� ������ ��������� ���������� ������� � ��������������� ���������, �� ������� �� �������������, �� ��������� ���� �������� ������� �� ��������, ���� ������ ����� ����������� ��������.
�������, ��� ����� �����, ������ �� ����, ��� ������ ��������� ��������� ������ � ������� ����������� ��������������� ��������. ��������, � 90-� ��������� ��������� – �. �. ��������� �������:
"...� ������� �� ��� ��������� ��������������, ��� ��� ����� - ���������������� ������ � ���������, ���� �������� - ������������ ������ �������� ������� ��� ���������� ��������� ���������... ����� ������� �����, �� ���������� ��������� ����, ������, ���������� ����, ���������� ������� ��������� ����� � ��������� ������������.
...������������� �� ������ ������ ������ �������. �� ����� � - �������� ������, �������� ���... ������ ������. ������ ����� �������� ��������� ����������, � ������, �� �����. � ������ ����������� ����� ������ � �������� ������� �����. �� ������������ ��� ������ �� ����. �� ��������� ������ ������� ����������. ����� ����� �����. ������������ ����� �� �����, ��� �� ����� ���� ������, - ������. ������� ���������, �� � ��� �����. � ��� ������ ���� ������� - ������������, ������������, ����������� �� ��������, ��� ����������� �������������� ������������� ������������. � �� ������ - ������� � ������� �����" [1].
�������� ������� �����. � ������, � ������ ������ ��������� ������� ��������� ��������� «���������» ������ ����������� ����� ���������� ������. �� ���� ���������, ��� �������� ��������� ������� � �������� � ��� ��� �������� ���� «�������� �������», ������� ��������� ���������� �� ���, ��� ���� � �������� �����.
�������� ������ � ���� ������ ��� � ���� ����� � ���������. �������� ����� ������ ��������� � �������: ��������, �������� �������� �� ��, ��� �� ���� ��������������, �� �� �������:
«���. ��� �������� ���� �������������� ����, �� ���������� ��� �� ���� ������ �� �����. ������ ���� ������������ �������� ���������, ��� � ������ �����. �� �������� ������ ��������������� ������ � ���������� �������, ������� ������� � ���������, � ����� ��� ����� � ������������� ���� ��������������, ����������� ��������� ��� ������������� �������������� ������» [2].
���� ��������, ��� � �� ���� ��� ������� � ����� ����������� �������� ������ �� ����. ���� � ���������, ���� �����. � ��� ����� � ����� ��������� ����� ����������� ������ � �������, ��� ��� ��� ����� ��������� ��������, � ����� �������� ��������� (���� ���� �����-�� ����������� �, �����, ������� � �����������).
� ����� ����� ���������������� ����������� ���������� (� ���������� ������� ��� �������� ������, ������, ������� � ������� ����� ��������������� �����). ������ ��� � ������ ��� ���������� ��������� ��������� � �������.
��� ��� ���� ������-��������������� ������ (�����������) ������� ������ (�� ��������� 1917 ����) ������ ������� ���:
«������-���������� ������ ����� ������������ ������ ������� �� ���������� � �������������, ��� ������ ����� �������� ����� ����� ������������ ����� �������, �� � �� �� ����� ��� ����� ����������� � ������ �����������, � ������ ��������������, � ������ �����������, � ���, ����� ��������� ��������� ����������������� �������������» [3].
� 1909 ���� ������ ���������� �� ������ �����������������:
«��� ���������� “�����������������”, ��� ������������ �������, � ������, ����������� ����������� ��������� � ���������, – �������� ����������� ���������� � ������ �������� ��� ������������ ���������� ����� ���������. �� (��������� �������) ������������, ��� �������� �������� � ����������� � ������������ ������������� �� ��������� ����� � ������������ ����������, � � ���������� ����������� ������ � ����» [4].
������� ��������, ��� ��� ������� �� ����� �������������, � ���� ���������� �����������, ������� ��� �� � ����� ������ �������� � ������ ��� ��� ������� ���� �� ������, �� ������. ������� �� ������� �������, ������� ��������� ������ �� ���������� ����������� ���� �����, ���� ���������.
������ ������, ��� � ������ ��������� ������. � ���������� ������� ����� – ����� �����. �������� ����� ���������� ������ 6-7 ���. �����������, ���� � �� � ���� �������� ����� �� ��������, ������ ��� «������������», �� � ��������� ������ ������ �������. ��-������, ����������� ������� [5], ��-������, ��������� ��������� ��������� � �������������� ������� ��������, ������� � ������� �������� � �������� ����������� �� ������.
���� ��������, ��� �������� ��������� ���������, ��� � ������, � ���������� ������� ������������ �����������. ������ ���� ������� �������������� ��� ������� ���� (����� ��������� ������������ ����� ��������, ������� ����������� ��������� �������� � �����).
� �������� �������� ����� – ������� �������. ����� ��-�� ������. �������, � ������ ������� ������ �������� �� ������� ���������, �� �� �������� �������� �����������������. ������ �� ������ ������� ��������� ����������:
«��� ������� ���������������� ����������� ����������� ����� ����� �������� ���������. ��� ������� ������������� � ������, ����� �� ������, ������� � ������ �����. ������� ������, �������� ������ ���������������� ����������� ����������� �����. ��� ���� ������ ���������� �������. ��� �� ������ �� ������������� ������������ �� ����� �����, � �� ������ ������, ��������, �������� � ������. ������������� � ������, ����� ��, �������� �����, � ������ ����� ����� �����, ��������� ������, ���� ������ ��������� ��������, — �����» [6].
� 1919 ���� � ��������� ������ �����������, ��� ������ ��������� ������ ���������� ��������������� �����������. ���� ������� ������������ �� �������� ��������� ������, �� � ������ ��� ������ � ������. ��� ��������� � ������:
«������ ������, ��� ���-��� �� ������ ������ ������ ������ ���������� ������������� ��������������� ����������. ���� ����� ������ ������ ���������, ��� ��� ����� ������, ��� ����� «�����������» �� ����� � ����� ����� ������» [7].
��� �������������� ������. ��� ������� �� ��������� ����� �������:
«������� ������ ���� ��������� ������� ����� - ����� ������� ������� �������� ����������� ��������� ����������� � �������. �� �������� ���� ���� ���� ����� ����������, ����� ��� �� ����� �������� ������� �������������. �� �������, ����� ������� ���� ������� ����� �� ��������� � �����������, �� �� ����� �� ����� ������� ������� ������� ����� �� ��������� � ����� ����������� ������...
�� ��������� � ������ ����������������� ������������ ������� �� ���� ������� ����. ������ ���� ���� ���� ������������, ��������� ������ �� ������������ �������� ������. ����� ���� �� ����� � �� ������ ����������� ���������� � �����������������, ������� ��� ���������������� � ���� ����������� ���������. �� ������� ������� ��������� ������ �� �����������, ����� �������� � ����������� ������� ����� ������� � ������ ������� �������, ����� �������, ����� ������. �� �� �������� ���� ����, �����, ����� ������, ������ ��� ����� ������ ������ ������� ������������ ���������� �������. ��� ��� �� ������� ������ �� �������, � �������������, ���������������� ����» [8].
��� ���� ������� � ������, ����� ������� ���������� �������� � �������������� ������ �� ����. ��� ������ ��������������: ������ – ���� ������������ �����������, � �� ������� ������������� ���������. ��� ������������ � ����� ���������. � ������ ������ �������� ����������, � �� «��� �������». ��������, ���� ��� ��������� ���������� �������� ������, ����� �� ������������, �� ��� ���� �� ���� ������� ������.
��������������� ���������� � �� ���� ������ ����� �������: � ������ ������� �������� ����� ������� �������, ����� ����������, �� ���� ��������� � �������� ������� ������, ���������� ������� � ������, ����� ������� �������� � ������������ �������������� �����. ������ �� XVII ������ ���(�) ������:
"������ ������� � �� �������� �� ����� ������ �����, � �� ������� ������ ��������, ����, ������ �� ������ �����, � �� ���������������� ������ �������� �� ������ ����� – �������� ��������. �� �� ����� ��������� ����� ������� � �� �����������-�������������� �����������, � �� �������, �����, ����, �������, ������������ � ������, � �� ����������, ����������, �����������, ������������. ������� ������ ������� ������ ������-�������������, ����������-���������, �����-����������, �������-��������" [9].
����� �������� ����� ������ ����� �� ��-�� «���������», � ������, ��� ����������� ������ �� ������������ �� ��������. ���� ������������� ���������� ������� �� ������ ���������� �� ����������, �� � ��������� ��� ������, �������������� ��. ��������� ������ ���������� �� ����� ��������� (���������� – ������� �������������� ���������� ��������, ������� ��������������, ��������, ��� �����).
����, ��� ����� ������ ��� ����������� ������������� ������, � �������� ��������� � 90-� ����, ����� ��� ���������� ������-���������� ������ ������������ ����� ������� � ����� ���������. �� ������� ��������:
������� �� ��������� ��������� ��������� �� �� 11.11.39
������� �������
� ��������� � �������, ���������� ������� ������������ ������ � ����������� �������� �� ������������:
1) �������� ���������������� ������ �������� ������� ���� ���� � ����� ������� ���������� ������� ������������ ������, ������������� ��������.
2) �������� �������� �������� (������) �� 1 ��� 1919 ���� �� �13666-2 "� ������ � ������ � ��������", ������������ ����. ��� �������� ������������ � ��� ��������������� ���������� ���-����-����, ���������� ������������� ���������� ������� ������������ ������ � ����������� ��������, — ��������.
3) ���� ���������� ������� ���������� � ������������ ������� �� �����, ��������� � ����������������� �������������. ���������� ��-��� ������ � �������� ��������� �� �� ��������� � �������� ������� ���������� �� ��������� �������, ���� ������������ ���� ������� �� ������� ����� ��������� ������.
4) ������ � ������ ��������, ����������� ��� ������� � � �������, ������������� ���� ����������, �� ������� ������� �������������.
��������� �� �.������ [10]
�������� ������������ ����������� ����� «������������� �����������» � ������ ������, ��� ������ ��� «�� ����� ����» ������������. ��� �� � ����������?
- �������������� ����� ���.
- �������� «������������� �� ����» ������� �� ����. ���� ������������� «������������ �����������», ������� ����������� � ����������� �����, �������� ���������� � �. �., ������� � ������� � �����.
- �������� ������ �� 1 ��� 1919 ���� �13666 ���� ������� �� ����. ��������, ��� ���� ���� � ������ 13 666 – ����� ����� �������, ��� ������� ��� �����.����� ���������, ��� ������� � ��������� ������ �� ���� �� ��� ������� «��������».
- � ���� ������� �� �������� �������� ��� ���������� � ����������� �����. ���� ������, ������� ��������� ������������� �� �������� ����, �������������� ��� �������. ��� � ������� �� ��������� ������ �� ����������� ����: «������ ������ ����������� ������� �������, ��� ������������ ����� �� �� �� ���� ����������� ��� ���������� �� ��������� �������������� �������������� �������». ��� �� ���������� ����������� �� ����� ������ ������������ ��������, � �� �������� ���� ��������� (��� ����������).
������ ��������� ��� ���� � ������������� �����. ���� ����: ����� �������� «��������������» �������, ����� ������������ �������������. ���� ����� ��� �������� ���������, �� ������� ��������� ��� «������� ��������» � �������.
������� ������������� �����
���� ������, ��� �� ����� ������ ��� �����������, � ��� �� ����� ����� �������� � ����, �������� ��������� ����� � ����� ����� � ����, ��������� ������� �������� �������� � �����. ����� ����, �� ���������, ��� ������ ������ ������ ������� II ��������� �� ��� � ���������� �����, ���� ����� ������������� � ����� «����������� ����» [11].
��� ����� � ������ �������, ������ ����� ������ ���, ���� ������ �������, ������� ���������������� ��� ����� ������� ����. ����� �������, ������ ��, ��� � ������ ����� ������� ����� ���������� ����� � ��� ���������� ������ ��������� – ����.
����, �������� �����. ����������� ����� ������������ ���, ������ ��� ���� ���� � ������ ����: ������� �����, ����� ����������� ����� ����, ����� ����� �����. � ����� �������� ��������� ���� ��������� � «������». � ���������, � ��������� ������� ���������� �� �������� �������.
��� ������ ������: ������ ������� � ����������� ������� ������. �� ������ ���� ����� ����� ������� � ������, �� ������ ���� ��������� �� ���������. ��������� ��� ���������, �� ������������ ������� – ���� ����������� ������� ������ �� ���� ����. ��� � ��������� � ��������� ������. �� ����� ����� �����������:
«�������� 60-70% ����������� ��������� �� �������� �������, �� ������������ �������, ����� ������� 50 � ������ ���, �� ���� � �������� � �������� 20-25 ���, ���������, �� ������������ ���� ����������� ���������, ����������� ��������� ������ � ���������� - ���� ������» [12].
������ ���������, ��� � ����� �������� ������������� ����� �� �������. ����� � �������� ����� ���� �������� ������ ���������������� ������������ �����������, ������ ��� ��� �������� ��� �� ������� ������, � ��������� ����������� � �����. ��������, ����� ����� ������������ ����������� ����������� �������� ����� ���������.
��� �������, ������������� ���� ����������� ��� ���, ��� ������� � ����. ��� ��������� ���������� ��� ������� ���� �� ������ �� ���������, �� ��������� ������. ��� �� �� ����������� � �����������, ������� – ������. � ����� ��������, �������, ��������������� ������� ��������.
����������� ������� ����� �� ����� �� ��������������� ����� ������������, �������� «�������� �� ��� ������», � ���� ��� ������������� ������� ������ ��� �������� ���������, ��������� � ������������. ��� ����� ������� ������, �������� ������� ������ ��� ����������� ����������.
���� ����� ��������, ��� �� � �����, �� � ������ ������� ������������� �� ������������, �� ������ ������, ��� �������, ��� ����� ������� �������� ���������. ��������� � ������ �� ������ ��������������� ���������� ���� � ���� � �� ����� �����:
��������� � ����� ���(�) �� 1937 ����.
� ������� ����������� ���������
� ������� ����������� ���������
13. �� ��������� � ������� ��� �� ��������������� ��������������� ��� ���������� ������ �� ����������� � ����� �� ������, �. �. �������������, ������� ���������� ���������� ���������� � ����� ����������, �� ����� � ���� �� ������ �� �����, ��������� ������������� ����������� ������ �������� � ����������� �����������.
��� ��������������� ����������, ��� ���� ������������� ������������� � �������������� �� ���� �����������-������������� ������������ ���� �������� �� ����� ������ ��������� ����������� �������������. ������ ��������� � ������� ���������� ����� ����� ����������������� �������� � ������������ ����������� ����������, ���������� ������������ ������������ ���������� ���� �� ����������� ������������� � ��������� ����� ������� ������-��������������� � ��������������� ����������. ��� ���� ���������� ��������� �������� ������� ����������� ������ ��������, �������� ���� � ����������� ������������ ��������� [13].
���� ����������� �� ��������� � ������ ������� � ����� �������, �� �� �� ��������� � ������ ������ ��� �������. ���������������� ���������� ��� ������� ����������, � �����, ����� ���� �����������, ���������� ������ ��� � ����� ������ ���� ��������� ������� �����. ������� ��������� «������� �����������» � ������� ����� �� ����.
� ��� �� ������ ����. �������� ���� ������ ������� ������������ ������� � ����� ���������, �� �������������� ���������� ��� � �����������. ��� �� ��������� �����, � ������������ ���� ��� �������� �� ������ �������.
�� ������� �. ������������� �������� �. ����������:
«������������� ���� ��� �� ������� � ������ ������ ����������� ����� ������� ����������� ������������ ������. ������� ������� ��������� ������������ ������� ��� ������������ ��������� ������� ������� �������� ����� ��� ��������� ����� ������ �����������. ��� ������� ����� � ������� ���� �������������� ������������� ������ � ���������� ��������� � ������� ������������� ����������� � ��������� ���������» [14].
�� ��������� ���� ������ ������ �� �����, � ������� ����������, ������� ���������� �� ���������� ����, ������ ���� ��������� �������������� �����, ��� ��������� ��� ������ ����� ������ � �������� �����.
���� ������� ��� � ���������. � ����������, � ��������� ����� ������ ����������, ���� � ���� «������������ ����������». ����� ������ � �������� ����������� ����� �����-���� ����� �� ����������� ����:
«��������� [��� ��������] ���������� �������� ��������� (��������� ����� � ���) ������������ ��������� ��������� �� ��������� ����������� ����-��������� ���������� ��� ������ ��-�� ������������������� ��������� � ������ �� ������� ��������� ����������� ���, ������������ ������������ ������������ �������� � ���������. ������, ��� � ������ ������� ������, � ��� ����������� ���� 1936 ���� ��������� �������, ��������� ������, ���, ���� �� ������ ������������ �������������� �������� � ��� � ������� ������� � ����, ��� ����� �� ���� ������� ���������������� ������. �� ��������� �����, ����� ����� �������� �������� �� ���������� ������������� �� ������������� �� ����-���� � ��������� � �� �������� ������������ ������ �� ����� � �. ���������� � ������ ��� ���������� ��������� ������� ������������. �������� ������, ��� �� �������� ���� ��������» [15].
����� �������� ����� ��������� ����������� � ������, ��� ��������� � �������� ��������� � �. �. � �����, ������� �� ������� ���������� ������������� ���� �������������. �� ��� �� ���� ��������, ��� ��������� ����� ����� ������������ ������ �� ��������������, ��������, � ���������, ����� �� ��������������� ���������� � ��������� ������.
��������� � ���� ��� ����������� ����� ���������� � ������ ������, �� � ���������� ������������� �������� ���� – ������������ ����� � ����� ��������� � �������� �����������.
���� ������������� ���������������� �������� ������� «�� ����������� ����������� �� ��������� ���������� ������ ���������������� ������� ����», ��� ����������� ����������� ������������ ������� ��� ������� �������� ����[16].
����, ������� �������������� ��� ���������, ����� �� �������� ��������� �������. ��� ���� ��������� ������ �� �������� ����. �� ����� ����� �� ����� ���� ���� �� ����� �����.
«��������» ��� ��
������������ ������� �� ����� ����� �������������� �� ����������, �� ��� ���� «�������» �����. ����������� �����, � ��� ��� �� ����, ������� ���� �� ���, ������ ��� ��� ����� � ������ ��� �, �������, ������ � ����� «�����» ��� �� ���� ������ �� ����������, ����� �������� �������������?
����, ������� �������, ��� ��� ��������� ������ � 1943 ����, ���������� �� ��������������, ��� �������� ������������ ������ ��������� �������� � ������� ����� ���� � ������ ������� ���������� ��������. ������� – ������������ �������.
��� ��� �� ������ �������� ������ ������� ���� ����:
«� ������ ������ �� ������������ �������������� (���������� ��� ���������� ����������������) ������������ ������������ ��������� ����������� �� ���������� ������, � � ������ ���������� ����������� ����� ��������, ��� ��: ������������ ������������ �����-���������� �������, ���������� �������, ������� �������, ���������� ������������ �������, ���������� ������������ ������������ �������, �����-���������� �������, ������������ �����-���������� �������, ���������� ��������-������������ �������, � � XVIII ���� ����� � ���������� ������� ���������� ������» [17].
���� ��������, ��� ������� ������������ ������� – ���� ������ ��������, ������� ������������ �������� ������������ �������. ������� ������ ��������� ������������ ������������ ��� �� ��������� � ������ ������������ ������.
��� ��� ������� ��� �� ����� �� �������� � 1943 ����. � �����, �� ����� �������� ����� ������������ ������� ���������� ������������ ���������� �������, ������ ������� ��� ���.
� ��� �� �������, ��� ������ �������� ���� «���������», � ������ ����� �������������? ������� ���������� ��������������� ��������� �����������, ��������� �� ����� ����� ������ ���������� «�� �������». ��� ���������� ���������� ��������, ����������������� ��������� � ���� ��������� �������. �� ���������, � �������, ��� ���� ����� ��������������. ���� �� ����� ��� ����������� � ��������� �������� ���, ��� ��� �� ����������� �� ������� ���������������.
� ������ � ���, ����� ������� ������� ��������� ���� �������� � ������ ���-���� ������� ���������. ��-������, ���� �������� �����, ��� � 1936 ���� � ������ ��� ��������������� ����������� �������� ������. �� ����, �� � ��� ��� ����������, �� ���� ������� �� �� �����. �� �� ����� ���������� ���������� ����������, ������ ����� ���������, ��� ������������ �����, �� � �������� 30-� ����� ��� ���� ������� ����� ����������, � ��� �������� ��� ���������, ������ ����� ��-�� ���������� ��������������� �������� � ���������� «����������� �������» � ����.
� 1943 ���� ��������� ��������������� �.�.������ ���������� ������� ������������ ������� � ���������������� ����� �� ��������. ������� ��������� ����������������� �����, ������� ����� ��������� �� ��������. ������ ���������:
«���� ���� �� ����������� ������������ ������ ��� ������������� �����… ���� ������������ ��� ������������� �����, �. �. ��� ����������, �����, ������� ������� ������� �� ����� ������� ������������ ������; �� ����� ����� ��������� ������������� ������ ����� �������������� ����� � ����������; ����� ��������������� ������� �� ���������, ����������� � �������� �������� �� �������������»[18].
������������ ������� ���������� ��� ����� ������������ (��� ��������������� ����������������), ������� �������� ������ ������ ������ � ������, � �� � ��������������� ������ ����������� �������, � ������� ����������� �� ���� �������. � ������ ������� ������������ ������� ������� � ����������� ������, ����� ��� ��� � ������, ������� ��������� ������� ����� ��������� ������.
�� ������� ���������� ���� ���� ���������, ��������� ������� � ���, ��� ��������� ������������ ����� ��������� � ������� ���������. ���� ��������, ��� ��� �� ������ �� ���������, � ��� ������� �� ����. ������ �� ��������. ����� ����, ��������� ������� ������� ����������� ������������ � ���������������� �����, ����������� ��������� ����� ���������� �� �������:
«������� ����� ������������ �� ������������ ��������� ������������� �� ���� ��������, ��������� � � ��������������� ����������� � ��������� ������ ����» [19].
� «���������» �������� �� ���� �������:
����� ������� ��� ������ ����� �� ����� ������� ������������ ������, ������� ��������� ��������� ��������������� ������.
����������, ����� ��� ����������� ������ ��-�� ����������� �������. ������ ���� �� ������������ �� �������, �� ������ ��������������� ���������� ���� – ��� ������ ���� �����, ������� ������������ ����������� �������� � ������������ ������� ��� ����.
�� ����� ������ ������� ��, � ��� �������� �� ������� �� ��������. ���������� ����� ��� ���������, � ���������� ���� ������. �������� ��������� �������� ������� ������������ ������� ���� ���������� �� ����������� ������. ��������� ���������� ������ ��������������.
�����, ��������� ������ ����� �������� ���������� � ������, � ��������� ��� ��� ��������� «�����������», �������� ����������. � ������ ������� ����� ��������� ����������, ���� ������������� «�������� �����������» ��������������� ������� ������� �������� ���������.
� �� �� ����� ���� �������, ��� �� � �����, �� � ������ �������� ������������ ����������� �� ���� � ����� ������ �����. ����� ������ ��� �� ����������� �����, ��� � ����� ������ �� ����������� �� ������ ��������, �� ���������� ����� � �. �., ��� ��� ��� �������� ��������� ��������� ���� � ����.
� �������� ������, �������� � ������ The New York Times, ����������� ������� ������� ������������� � ������������ �� ������ ������� ��������������� � ����. ���������� ������: «�� ������, ��� � ��������� ����� ���������� ��������� ������� �������» [20].
���� � ������ ������ �������, ��� ��� «������� ����», ������ ��� ���� ������ �� ������. � �������, � ���������� ��� ��������, ��� ����� ���������� ����� � ���� �����������:
«C� ������� ����������� ������� � ���������������� �������� � ������������� ���������� � �������� ��� ����� �������» [21].
����� ������� ������ ������ �����������. ��������, �� ��� ����� ����� ����, �������� � ��������, ���� �� ��������.
�� ������ �������� ������ ������� �������� �������:
«���� �� ������ ������� ���������� �� �������� �������, � �������� ���������: ��������� � ������ ��������� �� �������� ������� ��������� �� ����� �� ����������, ����������� � ����������, ������, ���, ������� ���������, � ����� ������ ��������� ���� ����, ����� ������ ��������� � ����� ����������� ������������� ������, � ������� �������� ���������� � ���� �����������, ��� ����� ������� �������������� ������� ������. � ����������� �� ������� �������� ������� ������� �� �������� � ������������� � ������ ����� ����� �������� �������� � ������������» [22].
����� ����������� ���������, ��� ������ ����. ��������, �� 1944 ��� ��������� 6402 ����������� ��������, �� ������� ���� ���� 207 ������ [23]. � �������� � �����:
«������ ������� � ���������� ���� ��������� �������� �������. ����������� �������� � ������������������ � ��������� �� �������� ��������� ����������, � ���������� ��������� ��������� ������� � ������ ����� �� ������������ ��������������� �������. ����������� ����������� � ������������ �������� ������ ����� ���������� ��������. ����� ���������������-����������� ������ ������������� �� ������������ ��������������. ������ ���� � ������������, ������ ������ ����� ������� ����������� ���������� �������� ����������. ������� ������ ����� ���� ������������. ������������ �������� �� ����� 20% ����������» [24].
���-�� ������ ����� ����� �������� � «����������� ����������». ��������, �������� ��������� ������������ � �������� ��� ��� �����, �� ���� ������������� �� ���� ���������� ��� ����� ��������. ������ ��������:
«���������� �������� � �������� ���� �� ���� �����������, … � �������� ��������� ��������� ���� ���������» [25].
����� ���������������� ������ ����������� ���������� �����������:
«���������� ������ � ������������� �������������� ������������ ����� ��������� � ������������ �����������. ��������� ��������� �����, ��������� � ������, ����������� ������ ������, ���������� �������� ��������� ������� ������� � ������, �������� ������� ������, ��������� ����� ��������. ���������� � �������� �����������, ��� «������ � �������, ����������� � ���������� �����», «������ ������� �� ������� ���������», ��� «����� ������ ��� �����, ������� ������ �������� �� ����» � �.�. � �.�. �������� ��������� ������� ������ �������� ���������� ��������� �����, ���������� ���������� ������� ��������, ��� ��������� ��������� ��� ����� �������� �������, ��������� �������, ���������� ����������� �������, ���� � ����, ���������� � ����������� ���� ��������… � ���� ������-����� ���������� ������� 30 ��� ����� �������, � ������� �������������� � ��������������� �� ������������������ ������, ������������ ������� ������ � ����������, ��������, 100 ���. ������� ��� � �������, �� ����� ����������� �����: «����� ������� � �������, ����� ��� ����� ��������������» [26].
�������� ����, �������, ���������������� �� ������������� �������� � �������� ���������� �������, �� ��� ��������� ����������� �� �����������. �� �� � ���� ������ �� ������������ �� ��, ��� ����������� ������� ����������� ��������������� ��������, ����� ������� ���� �� ��������������.
����� ����, � ���� ����� ������������ ������ �������� � ���������� �� �.�.����������� � �.�.�������� �������� �� ��� ��������� ������� �� ������ ��������� �������� � ��������� ������������ ������, ��������� ������� ���������������� ������:
«����� �� �������� ������������� ������������ ��������� �������� ��������������� ����� ��������� ������������ ������ ������ �� ��������� ���������� ����������� � �������. ���, ��������, � ����� � ����������� ����������� ������� ������ ��������������� �������� �� ������������� ��������� �������� ���� ������ �����, ��� «��������� ������ ������������ � ������ ��������, ��� � ������ ���������������� ������ ��������� � ����� ������� �����������». �������� ������� �������������� ����������� � ���, ��� ��� ��������� �������� ���������. ����������� �������� ������� �� ������� ����������� � ������ �� ��� ����������� ��������������� ��� ����� ������ � ������������� �� ������� ����� � ����������� �������. ���, � ������������ ������ ���������� ������ �������� ����������, ��� «����� ��� � ������ ����� ������� �������� ������ �������, ����� ������������� ��������-���������� �����, ����� �������� ����������� ���� � ����������� ��� ������������ ����������».
��� � �������� ��������� ��������� ��������� � ������ ���������� � ������� ������������� ����������� - ���������������� � ������ ��������� �������� ������ � ��������� ������ � ����������� �������, ������� ���������� ������ �����, ��� ��������� ������ � ���������������� ������ «��������» � ����� ������������� ��������� � ������� � ������ ������������ �� ����� ������� �������� � ��������� � �������� ��������� ������� � ������» [27].
����� ��������, ��� �� ����������� ������ �������� �������� � ����������� ����������� ����� ������ �� ����������, ��������� �������, ���� �� ������� �������� ��������. ������� ��������, ��� ��� ��������� �� ������� ������� �� �� ������� �������, �� �� ������� ������ ������ ������������ �������� ���������.
� ��� ������ ����� ������� – ��������������� �������� � ���� �����, ����������� ������� ������:
«������ ���� ��������� ��������������� ���������� � ����� ������. ������ � ��������, ������� �������� ���� �������������� ����������, ���� ��������� � ������� � ����������� �����, ������ ���� �������� ����������, ���������. ����� ����� ������ ��������� ����� � ���� �������� �������� �������, ������ �� ��� ������� ������� � ��� ������ ����������, �� ����������� ������� ���� �������� � � ��������� �����. «����, ��������, ������������ �����, - ������� ������� ������, - ������ ���������� ������������ ��������������, ���� �� ������������» «�� ��������� �������», �� ����, ��� ������ ���� ������ � ������������ �������������� � ���� ������ ������ ���� ������� ������ ����������, ����� �����������». � �������� ����� �������� ��������� ������ ������ ������ ������� � ������. ��������� ���������� � ��������� ������ � ���� ��������������� ����������. ���� ���������� ���������� �������� ������ � ��������� ������, ��������� �� ���������� ������� ������� �� �����, ������� � ��������, ��������� ����� � �������� ������������ �������, ����� ��� ������ ������, ������, �����, ����, ������� ������� ���������-��������������� ������ �������� ��������� �������� �� ������, ������������ �� ��-��� ������� ����������� � ��������� � �������� ������������, ������������ �����» [28].
����� ����� ����� ������ �������, ��� ����� ������� «���������». ����� �������, ��� ��� ��������� ����������, ��������� � ����������� ���������. ��� ������ ������� ���������� – �� ����������� ��� �� ����������.
����� �����
��������� �� ���������� ����� ��������� ��������� ��������� ����� (1945), �� ���� ��� �������. � ��������� ��� ��������� ���� ���������� �������� � �������� ������������ (�� ������ ���������� ������������, �� � ��������������� �� ����� � ���� �� �����, � ����� ������������ ������������, ��������������� ������ ������������ �������, � ��� ����� �� ������-������������ ����������):
«� ������� �� ���������� ������ 1917—1918 ��., � ��������� ��������� ���� ������� ���������� �� ����������, � ��� � � ���������, �������» [29].
��� ���� ������ ��������� ������������. ��� ���� ������������ ����:
«� ��������� ������� ����������� ����������� ���������� � ���, ��� ��� ����������� ������������� ���������� ������� ��������� ������. ��������, � ���������� ����������� ����������� ������� ������ ���� ��������� � ������: «��� �� ��������� ������������ ������ � ��������, �� ���� ���� ����������� �����. � ������, ����� ����������, ������� � ���������� ����� �� ������������ � ����������������� ���������» [30].
�� ���� ���� ������� ������ ����� �� �� ����������, ��� �������� ���� � ������� �����������. ������� ��� ����, �������, � ���, ��� � ���������� �������� ���������� ���� ���������������. ����� ����, ���� ���� �� ���� ���������� �� ����� ������� �����, �� ��� ����� ��������� �� ���� �� ����� ������, ��� ��� ������������������ ������ ������ «�������������» ������ �� ����������������.
� �������� � 1946 ����:
«�� ���������� ������� ��������� �������� ������� ������ �����, ��� � ���� ������� ��������� ���� ������������ ����������. � �� �� ����� ��������� ����������� ��������� � ��������� ��������� �� ������ - � ������� � ����������� - ����������� ������ ���� ��������������� �� ����������� ����������� ������� � ��� ����� ������������ ��������������� ����������� ���������� ����� ���������» [31].
��� ����� ��������, � ������ �� �������� ���������������� ����� «����������� ����������». ��� ����� ���� �������� ���� �����������: ���������� ����������� ��������� � ��������� ��������� � ������ 90-�:
«����� 40-�� ����. � 43 �� 54 � ��� ���� ���� �����������, ���� ����� ������, ��� ������. ����������� ����� ��������, ����������������� ����� ����������� ���������������� � ���������� ������������. ������ �� ��� � ����, ��� �������� ���� ��������� ���� �� ����� ������ ������, ������� ������ ������ � ������ ����, � ������ ���� � ��� �� ������ �����, � ����» [32].
�� ����� ���� ��� ���� ��������� ������ ��� ����� ���������. ������� ����, ��� �������, ��� �������� �� �����. �� ���������� ������ ��, ����� ���� ����������� ���, �� ������ ��� ����, ��� �������� ��� � ��� � ���� ���� �� ��� ������ ������ ������������� ������, ��� ���-���� ���. ������, ��� ���� � ���������� «����������� ����������».
� 1948 ���� ������ ���������� �� ��������� ���. ��������� ����������. � �����, � �������� ��� ���� ������� ��� � � ���, ��� ��������, ������� ������������� ��� ������������� ��������, �� ���� ������ �� �������, �� ���� ������ ���������� ��������� �� ��, ��� ��� ������� � ������� ����.
����������� ������� ����� �� ����, ��������� �� �������� ������ ����� ��������� ��������� �� ������� �������� (������ ���� ��� ���������� �� ������� ����� �������� �����). � 1948 ���� ����� ����� ��� �� ���������, � �������� «������», ����������� ����� �����, ���������� ���������������� �������������, ����� ����� �������� ��������������� ����������.
� 1949 ���� ��������� ������ ���������� � �������� �� ���(�) ������� ������� ����� ������� � ������ ����� ������ �� ����� ������� ������������ ������:
«<…> ��������� ����� �����������, ��� ������������ ������ �. ������ �������� ����������� ������� ������� ����������� ������� ������������ ������ �� ���� ��������������� �������. ����� ������� ���� ����������� � 1944 ����, � ����� ��� �� ���� � ��� ����������� �. ��������. � 1947 �. ��������� ������� ���� ������������ � ���� ��� �������� � ������: ����� — 15 ������, ���������� ����� � ����������� ������� �� ����� ����� 14552 �����; ����������� ������� — ����� 10 ������ � ������� �� ����� ����� 6585 ������; ��������������� ���������� — ����� 12 ������ ���������� � 890 ������. � 1948 �. �� ������� ��������� ����� ������������� 11574 �����. � 1949 �. �. ������ ��� ������� ��������� ������� � ���� ��� ������ 25 ������� �������� ��������� ���������� � 4 ������ ������. � ���� �������, �. ������ � ������� 1944—1947 ��. ������� � ������� �� ��������� ������� �������, �������� � ����» [33].
��� ������ � �� �� ����� ����� �������:
«��������� ����� � ����� ��������� ����� �������� �������� ��������������� ������� � ������� ��������� �������, ��� �� ������� �����������, ��� � ��������� �������. ��������� ������ � ����������� ������������� ��������� ��������� ��������, ����������� �� �� ���� ������ ����������. ������� ��� ����� ���������� � �������� � ���� ������ ����� ������... ����������� �� ������� ������� ��� ������ � ���� ����, � ������ ���� � ����������� ������������ � ������� ���� ����� ��� ��� ��������, �� ���� ����� ��������... ��������� ����� ����������� ����� ���� �����������. �������� ������ ����� ����������� — ��������, ������������, �������� ��������� �����...» [34].
��� ����� ��������, � ����� ����������� ������ ����������, �� ��� ������� ������ �� �������� ������ �����, � �� ��������, � ������� �� ��� ������. ������, ������������ ������ ��� ������ ������ �� �������� ����� � ��������� �������� ���:
«��������� �����������, ��� ������������ ������ �. ������ �������� ����������� ������� ������� ����������� ������� ������������ ������ �� ���� ��������������� �������» [35].
������ ����� ����� �����, ��� ������ �����-���� ������ ��� – ��������. � ������������ �������� �� ������ ��� ����� ������ ���������� ��, ��� ���� ������� «������» ���������� ����� �����������, ������ ������, ���������� ������ ������, ����� ��� ������ ����������, �� ������� ������ �. �. ������, ��� ������ ������ ��� �������������� ������ ��� ����� �������, ������� ����� ��������.
������ �������� � �������. �� ������ ������ � �������� �� ���� ������� �������� � 1947 ����. �������� �� ���� ��������� �� ������� �������, �� ������, ��� ������� �����: «�� �������� �� ������������� ���������� ����� ������» [36].
����������� � ��������������� ���������� ����������, ���� ���������� � ���, ��� ���� � 20-30-� ����. �� ��� ����� ��������, ��� ������� ����������. �����-�� �� ������ ������ ������� ��� ��������, ����������� �� ������� �� ��� � ������ ��������� ������������ ������� �������. � ����� 40-� ����������� ��� �������� �����������, ����� ������������� ������ �� �����, ��� ��� ������������� ���������� – ���������� ������ ����� «��� �������� �����» � ����.
���� �������, ��� �������� ������ ��� ���� – ������� ��������. ������� ��������� �� ������ � ������� �������, �� � � ��������, ������ ��� �������� ���������, �������� ������� � �����. ������ �������� ��������� ���������� ������-���������� ����������, � ����� �������� ������ ����������� (����������� ������ �� ���� – ������ ���������, ����������).
1. «��������� �������», ��� ������������ ����� ���������. URL: www.denis-polozhaev.livejournal.com/1312.html
2. ������ � �������� ��������� ������ �������� 13 ������� 1931 �. URL: https://www.marxists.org/russkij/stalin/t13/t13_19.htm
3. �.�.������ «�������� � �����������-������������ ������»,1934, ���. 39.
4. �.�.������. �� ������. URL: https://www.marxists.org/russkij/stalin/t2/from_party.htm
5. ������ – �������. URL: www.history.syktnet.ru/02/10/072.html
6. ������ �.558. ��.11 �.1112 �.115. ���. �� ����������� �. �. — ������, ������, �������. ������. ������� ����. 2011.ISBN 978-5-9950-0150-8 �.85-86
7. ������ � ������ ������������ ������� ���������� 9 �������� 1927 �. URL: https://www.marxists.org/russkij/stalin/t10/t10_04.htm
8. �.�. ����� "��������� � �������". URL: www.revarchiv.narod.ru/vladimilitch/lenin12/socrel.html
9. ������ ����. ������, 1935.
10. �� ��� �������� - �� �������. URL: www.stalinism.narod.ru/vieux/dudko_2.htm
11. ���������� ������� ������� ������� ���������� «������������ �����». URL: http://www.mk.ru/social/2016/05/09/poklonskaya-sdelala-nikolaya-vtorogo-uchastnikov-bessmertnogo-polka.html
12. ��������� �����. 1945-1953/ ����������� �.�.������, �.�.��������, �.�.���������, �.�.�����, �.�.������� - �.: «���������� ������������ ������������» (�������), 2003, �. 646.
13. ��������� ���(�). ��������(�). URL: www.leftinmsu.narod.ru/polit_files/books/Programma_i_ustav_VKPb.htm
14. ������� �.�. «������ � ������� � ���� �����. (����������� � ����������� ����������� � ���� � ���� ������� ������������� ����� 1941-1945 ��.)», �., 2005. 540�.
15. ��� ��.
16. ���������� �. �. ������ ���������� ��������// ��������������� ������������ � ����������. 1993, � 2, ���. 45
17. ����. ��������� ����� ��������� ������������� ����������� // ������������ ������������. ��� VII. — �.: ��������-������� ����� «������������ ������������», 2004. — �. 369.
18. ������� �.�. «������ � ������� � ���� �����. (����������� � ����������� ����������� � ���� � ���� ������� ������������� ����� 1941-1945 ��.)», �., 2005. 540�.
19. ������� �. �. ������� � ����� �. �. �������� �������� ������� ������������ ������. �������� 1943 �. URL: http://www.krotov.info/acts/20/1940/19430904.html
20. ������� ������� ������ :: ������ ���������� ������. URL: www.rossiya.takustroenmir.ru/a_rossiya&istoriya-russkoy-tserkvi&4.htm
21. ������� �.�. «������ � ������� � ���� �����. (����������� � ����������� ����������� � ���� � ���� ������� ������������� ����� 1941-1945 ��.)», �., 2005. 540�.
22. ������� �.�. "������ ������� ������ � ���� �����: �� � ����� ������� � ���������������� ��������" � ��. ������� ������� � ������: ������������ � ����������� �������. ������� �������� � ���������� ��������������� ������-������������ ��������� � �����������. 2002-2004 ��.
23. ��� ��.
24. �������� �. �. «����������� �������� ��������� ����� ������� ������������ �������� � ��������� ������������ � ���� ������� ������������� �����»
25. «�������, ������������ �� ������ �������������� ������� �������������� ������ �� ����� ��� �� ������ ������� 1946 �.» �����. � ��. ���������� «��������� ����� 1945-1953» �.:������, 2003, ���.651.
26. «������ �.�.������������ � �.�.��������� �.�.������� � �������� �� ��������������� ����������», �����. «��������� ���������� � ���� ������� ������������� �����: «������������ ���������» � ��������������� ���������», ����. �.�.������, �.�.�����, ������, ������, 2007, ���.543.
27. ��� ��, ���. 543-544.
28. ��� ��, ���. 547.
29. �������� �.�. ������������ �����, 2015.
30. ���������� ���������� �� �������� ��������� ������� «�� �������� ������������ �������������� ����������� �������» �����. � ��. ���������� «��������� ����� 1945-1953» �.:������, 2003, ���. 642.
31. «��������� ����� 1945-1953» �.:������, 2003, ���.645
32. ������ ���������� ���������� �9-1990.
33. ���������� �. �. ������� ������������ ������� � ��������� ����������� � 1943—1964 �����. �� «���������» � ����� �����. ���., 1995, ���. 139—140.
34. «� ���� �� �������, � �����». URL: www.modernrel.ru/moderns-365-8.html
35. ���������� �. �. ������� ������������ ������� � ��������� ����������� � 1943—1964 �����.
36. ������ ����������. ���������� ����������� �������� � ������� ������������ ������� � 1943-1953 �����.
03.11.2016